Felietony-wywiady
Nie wystarczy czytać Pismo Święte, trzeba jeszcze je rozumieć. A nie jest to takie proste, ponieważ język Pisma ma charakter w wielu wypadkach metaforyczny. Metafora, przypomnijmy, to zmiana znaczenia słowa z właściwego na inne, które tylko pod pewnymi względami, nie zawsze natury obiektywnej, może być podobne do pierwowzoru.

Gdy powiem, że „w pocie czoła pracuję na chleb", to przecież ani pot nie musi spływać po moim czole, choć praca jest rzeczywiście ciężka, ani nie chodzi mi tylko o zarobienie na chleb, bo mam jeszcze inne wydatki, jak choćby opłata za mieszkanie. „Pot czoła" i „chleb" to są właśnie metafory. Gdy sięgniemy więc po Pismo Święte, to rzucić nam się musi w oczy niezwykła ilość metafor, i to różnych jej typów takich jak: synekdocha, katachreza czy hiperbola, nie mówiąc już o figurach retorycznych, obecnych zwłaszcza w listach św. Pawła.

Weźmy najprostszy przykład, na który chętnie powołują się ci, którym zależy na skuteczności, nawet z naruszeniem zasad moralnych. Chodzi tu o fragment Ewangelii według św. Mateusza, w którym Chrystus zwraca się do apostołów, aby byli jak węże. (Mt. 10, 16) Co to znaczy, jak węże? Mogłoby się wydawać, że chodzi tu o swoistą przebiegłość, spryt, a nawet śliskość. Przecież wąż jest śliski i potrafi się przecisnąć przez najwęższe szczeliny. Czy chodzi więc o to, abyśmy byli sprytni jak węże, gdzie spryt oznacza inteligentną, ale nie zawsze moralną skuteczność? Jest to co najmniej wątpliwe. Trudno bowiem przypuszczać, aby Chrystus zachęcał do czynów niemoralnych. Aby właściwie zinterpretować słowa Chrystusa, nie można polegać na własnej intuicji, trzeba sięgnąć do dzieł autorytetów, do pism ojców i doktorów Kościoła.

Do nich należy z pewnością św. Augustyn. W swojej rozprawie O nauce chrześcijańskiej (De doctrina Christiana) podaje dwie interpretacje słów Chrystusa. Jeżeli bowiem nasze postępowanie ma być porównywalne do zachowania węża, to najpierw należy zobaczyć, które z tych zachowań pasuje do użytej metafory. Św. Augustyn jako pierwsze wskazuje, że wąż, gotów jest wystawić całe ciało, byle tylko zachować głowę. „Znaczy to - pisze - byśmy strzegli naszej Głowy, Chrystusa, nadstawiając raczej własne ciało prześladowcom po to, żeby wiara nasza nie została w nas w pewnym sensie zabita, gdybyśmy dla ratowania ciała naszego wyparli się Chrystusa."

A zatem najcenniejsza część, jaką jest dla węża głowa, odpowiada najcenniejszej części dla chrześcijan, jaką jest sam Chrystus. Być jak wąż, to znaczy nie bać się o ciało, lecz o głowę, by jej nie stracić, by nie stracić wiary. Drugie znaczenie nawiązuje do zwyczaju węża, który potrafi przeciskać się przez wąskie szczeliny, ale nie tylko po to, aby gdzieś dotrzeć, lecz by ułatwić sobie zrzucenie skóry i zamianę jej na nową, która dodaje nowych sił. Św. Augustyn wyjaśnia: „Ta jego przemiana zachęca nas do naśladowania jego sprytu, byśmy zrzucili starego człowieka, aby zgodnie ze słowami Apostoła przyoblec człowieka nowego, wyzbyć się dawnego według słów Pana: „Wchodźcie przez ciasną bramę." (ks. I I , XVI, 24.)

Spryt (astutia) o jakim mówi św. Augustyn, jest tak naprawdę dalekowzroczną roztropnością (fronimos) i nie ma nic wspólnego z niemoralną skutecznością. Przeciwnie, łączy się z gotowością do cierpienia i znoszeniem wielu trudów po to, aby zdobyć nowe siły i osiągnąć dalekosiężny cel.

Lektura Ojców Kościoła jest nie tylko pasjonująca, ale również pozwala zrozumieć wiele tajemnic, a także chroni przed dowolną interpretacją pozornie oczywistych tekstów. Dziś na fali subiektywizmu i kultu oryginalności bardzo łatwo ulegamy pokusie własnych interpretacji i własnych pomysłów, które nie zawsze są stosowne i właściwe. Rozumienie i poznanie prawdy często wymaga pokory, trzeba uznać własną niewiedzę, brak kompetencji i zwrócić się do tych, którzy mogą otworzyć nam oczy. Do takich autorów należy św. Augustyn, którego dzieła to jedna z najpiękniejszych pereł całej kultury chrześcijańskiej, zachodniej i wschodniej.

Piotr Jaroszyński
"Nie tracić nadziei!"

Kultura stanowi najczulszy punkt, który nie tyle jest ozdobą, pięknym kwiatem czy — jak dziś powiemy — relaksem, ale nade wszystko jest jakby...

Tyś nas zrobił Polakami Czytając Trylogię Sienkiewicza, natrafiamy na sformułowania, które dzisiaj z pewnością zostałyby poddane cenzurze politycznej poprawności. Dziś...

Chluba Kościoła i Narodu Większość z nas ma dość mgliste pojęcie o realiach pracy misjonarzy. Zazwyczaj gdy słyszymy o misjach, to przychodzą nam na myśl zdjęcia, na których...

Gender: zablokować Konwencję Zagrożenia, jakie ze sobą niesie legalizacja ideologii gender w postaci Konwencji o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy...

Jednym z największych i najtragiczniejszych malarzy jest Vincent van Gogh. Urodził się w 1853 roku w niewielkiej wiosce holenderskiej w Brabancji,...

Propagandowy obraz lewicy z czasów PRL to robotnik stylizowany na greckiego herosa. Patrzy z dumą przed siebie, we wspaniałą przyszłość, a w ręku...

Pomimo upadku komunizmu sowieckiego marksizm trwa nadal w swych rozlicznych mutacjach, zarówno w Polsce, jak i w świecie zachodnim. Jego główne...

Cyprian Kamil Norwid uznawany jest za jednego z największych, ale zarazem najoryginalniejszych polskich poetów. Nie oznacza to jednak, że cieszy się...

Bohaterska postać księdza Kordeckiego znana jest nam z Sienkiewiczowskiego Potopu. Wiemy, jak dzielnie podtrzymywał na duchu obrońców Jasnej Góry,...

Zbliżająca się rocznica bitwy warszawskiej zwanej też cudem nad Wisłą - kiedy to Polska w zaledwie dwa lata po odzyskaniu niepodległości musiała...

Pojęcie cywilizacji bizantyńskiej zostało wypracowane przez jednego z najwybitniejszych, choć ciągle mało znanego polskiego myśliciela Feliksa...

Nie ma społeczeństwa, w którym nie obowiązywałoby jakieś prawo. Bez prawa nie ma społeczeństwa, nie ma państwa, a przecież człowiek bez innych nie...

Sowiecki terror - 80. rocznica sowieckich deportacji Operacja wysiedlenia polskich rodzin z okolic Puszczy Nalibockiej, którą rozpoczęto 10 lutego 1940 r., objęła przede wszystkim służbę leśną oraz...

Jorge Mario Bergoglio – kapłan i pisarz Niewiele wiemy na temat twórczości pisarskiej Papieża Franciszka. Powód jest prozaiczny: zdecydowana większość tekstów była głoszona i wydawana w...

Współcześnie słowa takie jak „dialog", „negocjacje", „konsensus", „kompromis", pojawiają się bardzo często i są swoistym znakiem rozpoznawczym....

Jedną z najważniejszych ról w wychowaniu człowieka odgrywa przekazywanie historii ojczystych dziejów. Nie tylko pozwalają one na poszerzenie naszej...

Ksiądz Jerzy Popiełuszko nie został zamordowany przez zwykłych bandytów, ale przez urzędników państwowych. Takimi byli bowiem pracownicy tajnej...

Żyjemy w czasach, w których świadomość społeczna jest nieomal w całości zdominowana przez masowe media. O czym nie mówią media, tego nie ma lub to...

Im dłużej zastanawiamy się nad kryzysem praworządności w naszym kraju, tym więcej odkrywamy przyczyn, z których jedne pojawiają dziś, inne zaś...

Przekraczanie śmierci Jednym z najbardziej charakterystycznych przejawów życia człowieka na ziemi, jest jego świadomość śmierci. Świadomość, która towarzyszy mu...

Jaka powinna być własność? - prywatna, państwowa, spółdzielcza, a może wspólna? Na pytanie to nie można odpowiedzieć abstrakcyjnie, ponieważ sama...

Minęła dwieście szósta rocznica uchwalenia wiekopomnej Konstytucji 3 Maja. Choć w naszej tradycji prawniczej konstytucjami od połowy XVI wieku zwano...

Nowa Lewica – jaka krytyka? Gdy mowa o Nowej Lewicy, bardzo często pojawia się słowo „krytyka”. Słowo to ma w tym wypadku ważne, a nawet kluczowe znaczenie. Chodzi bowiem nie...

Gender: Deklaracja czy Konwencja? Przed wyborami do Parlamentu Europejskiego o gender zrobiło się nieco ciszej. Strona rządowa wraz z całym układem władzy polityczno-medialnej...

W cywilizacji łacińskiej prawo do własności prywatnej traktowane było jako rozumne dopełnienie prawa naturalnego (Tomasz z Akwinu, S.Th., II—II, 66,...

Gender: jeśli nie mężczyzna Feministki popierające gender odwracają się od swojej tradycyjnej roli żony i matki, co sprawia, że nie może już być mowy o normalnej rodzinie. Ale...

Nasz rodak, prof. Feliks Koneczny, pomijany przez polskojęzyczne środki przekazu i postkomunistyczne instytucje wydawnicze, a uznawany za jednego z...

Jadąc przez Polskę w dniu Święta Niepodległości, można było zaobserwować, jak coraz bardziej polaryzują się środowiska, miejscowości, regiony. Są...

Wiele osób oglądających telewizję skarży się, że przerwy między jednym a drugim programem pękają w szwach od reklam. Szczególne natężenie ma miejsce...

Domy, domki, warzywniki System komunistyczno-turański miał dopracowane metody zarówno powoływania na najwyższe urzędy państwowe, jak i odwoływania z tych urzędów. Ale nie...