Felietony-wywiady

WITAM PAŃSTWA NA MOJEJ STRONIE AUTORSKIEJ

PIOTR JAROSZYŃSKI

"Sic vive cum hominibus, tamquam deus videat; sic loquere cum deo, tamquam homines audiat" Seneka

Jedną z najbardziej popularnych form spędzania wolnego czasu jest oglądanie różnych filmów. Warto przecież się zrelaksować i trochę pośmiać. Można wybrać się do kina albo posiedzieć w domu, przełączając kanały telewizyjne lub wkładając nową wideokasetę. A wybór dziś jest przebogaty! Codziennie można w telewizji wybrać jeden lub kilka z proponowanych kilkudziesięciu nawet filmów. A cóż dopiero mówić o wypożyczalniach wideokaset, które mają tysiące pozycji. Oglądają więc Polacy. Oglądają rodzice i dziadkowie, młodzież i dzieci, sekretarki i ministrowie, studenci i profesorowie.

I cieszą się, i śmieją. Wiele filmów jest przecież bardzo zabawnych. Czy nie za taki uznawany jest film, w którym nie wiadomo czyją żoną jest jakaś pani, a panowie się ciągle mylą, bo myślą, że to żona wyłącznie jednego z nich? Albo film, w którym bohater ma aż cztery kochanki? Albo noszący tytuł Tylko dla dorosłych lub Pod listkiem figowymi Warto takie filmy obejrzeć. Najlepiej całą rodziną. Albo niech oglądają je tylko dzieci, gdy rodziców nie ma w domu lub gdy chcąc mieć święty spokój, włączają telewizor, żeby dzieci zajęły się oglądaniem i nie marudziły. Więc oglądamy śmieszne filmy w polskich domach lub w kinach. Trzeba przecież się zrelaksować i odpocząć.

Był listopad 1939 roku. Po udanej napaści na Polskę dr Józef Goebbels wizytował kilka większych miast tej części naszego kraju, która została przemianowana na Generalną Gubernię. Po przyjeździe do Warszawy odnotował w swoim Dzienniku, że „społeczeństwo jest apatyczne, szare, a ludzie pełzają po ulicach jak insekty" (Wie Insekten schliechen die Menschen durch die Strassen). Dla ówczesnego ministra Oświecenia Publicznego i Propagandy III Rzeszy „był to widok - jak wyznaje - odrażający i trudny do opisania" (Es ist widerlich und kaum zu beschreiben). Po krótkiej obserwacji nasunęły mu się dwa spostrzeżenia: 1) nie można za żadną cenę dopuścić do odrodzenia polskiego życia kulturalnego; 2) ludzi trzeba jednak czymś rozerwać i zabawić. Ale jak? Dr Goebbels doszedł do wniosku, że trzeba otworzyć jak największą ilość kin. I wkrótce w Warszawie pootwierano nowe kina, w których zgodnie z planem ministra prezentowano repertuar rozweselający Polaków: Twoja żona moją żoną, Kochałem cztery kobiety, Szaleństwo ciał, Tylko dla dorosłych, Szczęśliwy harem, Pod figowym listkiem. Kto natomiast miał ochotę na teatr, mógł obejrzeć jedną z wielu interesujących sztuk, na przykład Pijany Walter, W pijanym widzie, Humor, wdzięk i bar, Pocałunek i rum, Drinki i pocałunki. Tytuły mówią same za siebie. Filmy i sztuki zostały starannie dobrane i zatwierdzone przez Departament Propagandy Generalnej Guberni. Kierowano się przemyślanymi dyrektywami dr. Józefa Goebbelsa: Polaków, którzy należą do gatunku podludzi, trzeba rozweselać seksem i alkoholem. Polacy bowiem mają się stać maszynami do pracy, mają być pozbawieni kultury narodowej oraz aspiracji intelektualnych, moralnych i emocjonalnych. Taką przyszłość widział dla nas dr Józef Goebbels i dlatego stwierdził: „Musimy polską kulturę całkowicie wykorzenić" (Wir miissen ihn wohlkommen ausrotten).

Filmy, które prezentowano wówczas w kinach, gdzieś zaginęły, pozostały jednak tytuły. I są one na tyle sugestywne, że bez trudności można domyślać się treści, tym bardziej że wiemy, jakimi intencjami kierowali się twórcy i dystrybutorzy - chcieli podludziom dostarczyć rozrywki.

Te pozostałe po dawnych filmach, a sugerowane przez tytuły treści i obrazy, coraz bardziej natrętnie wciskane są do naszych kin, wideokaset i telewizji. A my je oglądamy. Warto przecież się zastanowić: Ile kobiet kocha znany z serialu detektyw? Ile razy żona milionera sięga po alkohol lub narkotyki? Który raz milioner się rozwodzi? Każdy nieomal film jest naszpikowany tego typu bohaterami, których losy z zapartym tchem śledzi niejedna rodzina.
Może więc zanim kolejny raz beztrosko zasiądziemy przed telewizorem lub wyślemy nasze dzieci do wypożyczalni wideokaset, pomyślmy chociaż przez chwilę o listopadowym dniu, kiedy to dr Józef Goebbels, jadąc ulicami Warszawy, zastanawiał się, jak by tu rozerwać Polaków. I znalazł sposób, który jest, niestety, ciągle aktualny. Tylko kto tym razem chce nas rozerwać? Czy mamy tego świadomość? Czy wiemy, do czego to prowadzi? Pomyślmy choć przez chwilę.

Piotr Jaroszyński
"Jasnogórska droga do Europy"

Jesteśmy świadkami jednego z najtragiczniejszych wydarzeń końca XX wieku; gdy Polacy, bohaterski naród, który umiał bić się za wolność swoją i...

Są miejsca na świecie, w których zima gwałtownie przechodzi w wiosnę - w ciągu kilku dni robi się całkiem zielono. Tak jest w Waszyngtonie, w...

Jeśli w dzień policja zachowywała się obojętnie, a w nocy przystąpiła jednak do działania, to znaczy, że zmieniony został rozkaz. Z prof. Piotrem...

Rozbiory Polski to był rozbój w biały dzień. Podcinał wiarę w jedność europejskiego etosu, który z jednej strony korzeniami sięgał greckiej...

Gender: tym gorzej dla rzeczywistości Gender jest ideologią, a ideologia wywodzi się z idealizmu. Te powiązania trzeba dostrzegać i rozumieć. Charakterystyczną cechą idealizmu jest to,...

Są pisarze, których dzieła czyta się z zainteresowaniem, ale tylko raz; są jednak i tacy, do których chętnie wraca się wielokrotnie, bo tchnie z...

Na świat przychodzimy w rodzinie, na niewielkim skrawku ziemi. Początkowo nasz świat to rodzice i dziecięcy pokój. Później z wolna ten świat...

Jadąc przez Polskę w dniu Święta Niepodległości, można było zaobserwować, jak coraz bardziej polaryzują się środowiska, miejscowości, regiony. Są...

Wyjeżdżając za granicę, dostrzegamy wiele różnic, widzimy to, czego nie ma u nas, a w pierwszej chwili możemy nawet być tak zachwyceni, że to, co...

Dziś zderzają się dwa poglądy na temat uczestniczenia w polityce. Z jednej strony słyszymy, że od polityki są specjaliści, i w związku z tym szereg...

Dar Józefa Brandta Malarstwo polskie przełomu XIX i XX w., a więc czasu zaborów, skupione było na odzyskiwaniu duchowej niepodległości całego narodu. Właśnie z tego...

Mogiła Pary Prezydenckiej symbolizuje zbiorową mogiłę ofiar Katynia i tych, którzy bez względu na cenę czcili tę pamięć. Bez takiej pamięci i pełnej...

Stefan Wyszyński. Różańcowe tajemnice Narodu Stefan Kardynał Wyszyński, zwracając się w tysiącach swoich homilii do narodu i wiernych, miał oczy, serce i umysł utkwione w dwa punkty: w Boga i w...

Po roku 1989 nie brakło w naszym kraju debat na różne tematy: rybołówstwa, energetyki, bezrobocia, lustracji, emigracji, prywatyzacji i wiele...

Jaka przyszłość polskiej wsi? Polska wieś jest ewenementem na skalę nie tylko europejską, ale nawet światową. Gdy przekroczymy naszą wschodnią granicę, to rzadko kiedy natkniemy...

Gender a rozwój człowieka Człowiek nie jest maszyną, w której można włączać i wyłączać określone funkcje lub czynności w dowolnym miejscu i o dowolnej porze. Gdy podchodzimy...

Jak nie odebrać sobie wolności? Choć człowiek jest z natury stworzeniem społecznym, to sama społeczność może przybierać różne formy, i nie musi to być koniecznie państwo. Zresztą i...

Powrót do Bohatyrowicz (2) Niemen. Rzeka, która wraca we wspomnieniach, śni się po nocach, ożywa w pieśni, złoci się w wierszu. Jest szeroka, ale nie za szeroka, przetacza swe...

Do wyników ostatnich wyborów parlamentarnych należy podchodzić ostrożnie, choć niewątpliwie mają one olbrzymie znaczenie. Przełamane zostało...

Wiele osób oglądających telewizję skarży się, że przerwy między jednym a drugim programem pękają w szwach od reklam. Szczególne natężenie ma miejsce...

W wielu, a może nawet w większości polskich domów czy mieszkań spotkać można najstarsze z udomowionych zwierząt - psa. Czasem jest to mały piesek,...

Z prof. Piotrem Jaroszyńskim, kierownikiem Katedry Filozofii Kultury Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, rozmawia Piotr...

Powoli kończą się przygotowania do Wigilii i świąt Bożego Narodzenia. Już niedługo usłyszymy słowa, na które czekamy z nieustannie odradzającą się...

Listu prof. dr. hab. medycyny Stanisława Lufta skierowanego do przewodniczącego Episkopatu Polski JE ks. abp. Józefa Michalika nie można pozostawić...

Zofia Kossak – na wskroś polska Zofia Kossak jest autorką ok. 40 książek, które zostały przetłumaczone na 18 języków świata, wydane w 26 krajach, w wielomilionowym nakładzie....

Wśród wielkich był największym polskim poetą 26 listopada 1855 r., w wieku 57 lat, zmarł Adam Mickiewicz. Daleko od rodzinnego Nowogródka, w którym spędził lata dziecięce, daleko od Wilna, w...

Nauki ścisłe, obliczone na rozwój nowych technologii, wymagają potężnego finansowania. Jeżeli w czołówce najlepszych uczelni świata znajdują się...

Na wielkie wydarzenia dziejowe patrzeć można przez pryzmat podręczników lub encyklopedii, a więc obiektywnie, ale raczej sucho, można też sięgać do...

Prof. Piotr Jaroszyński, kierownik Katedry Filozofii Kultury Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, wykładowca Wyższej Szkoły Kultury...

Minęła dwieście szósta rocznica uchwalenia wiekopomnej Konstytucji 3 Maja. Choć w naszej tradycji prawniczej konstytucjami od połowy XVI wieku zwano...