Felietony-wywiady

WITAM PAŃSTWA NA MOJEJ STRONIE AUTORSKIEJ

PIOTR JAROSZYŃSKI

"Sic vive cum hominibus, tamquam deus videat; sic loquere cum deo, tamquam homines audiat" Seneka

Żyjemy w czasach mediokracji. Nie chodzi tu tylko o to, że media są czwartą lub nawet pierwszą władzą, ale o coś wyjątkowego – tylko media pozwalają dotrzeć do tak licznych odbiorców w tak wielkiej skali i w tym samym czasie. Ten sam program telewizyjny mogą jednocześnie oglądać miliony, a nawet miliardy osób na wszystkich kontynentach. Jest to skala niewyobrażalna i nieporównywalna. A choć dla konkretnego odbiorcy mediów nie ma to wprost znaczenia, czy sam ogląda program w swoim telewizorze czy takich jak on są miliony, to jednak ma to olbrzymie znaczenie dla nadawcy programów. Nadawca wie, że jego przekaz może być odbierany przez milionowe rzesze telewidzów. A to już jest coś. Tego nie można zlekceważyć, to można wykorzystać, i to w przeróżnych celach.


Ale najpierw trzeba do tak wielkiej widowni trafić. Programów nie ogląda się pod przymusem, lecz dobrowolnie. Zatem jeżeli nadawcy zależy na określonej wielkości widowni, to musi do jej gustów dopasować program. Musi wobec tego powstać pewien schematyczny jej obraz, czyli musi powstać portret docelowego odbiorcy. 

Nadawcy nie interesuje ani Jan Kowalski, który mieszka przy ul. Miedzianej 18, ani Bożena Dąbrowska z ulicy Klonowej, interesuje natomiast taki zakres oraz krąg odbiorców, w którym zmieści się i Jan, i Bożena i setki tysięcy innych osób. Jeżeli ograniczyłby się do tylko do wybranych miłośników mediów, to byłoby przedsięwzięcie skazane na porażkę. Ale jak dotrzeć do miliona potencjalnych odbiorców? Nie ma mowy o tym, żeby fizycznie każdego analizować, jego poglądy i upodobania. Trzeba więc stworzyć wizerunek, w który wszyscy odbiorcy się zmieszczą. Musi powstać portret człowieka masowego.

„Człowiek masowy” jest abstraktem, realnie nie istnieje, ale jego portret – tak. Zajmują się tym specjaliści, głównie psychologowie i socjologowie. Taki portret to efekt pracy naukowców. I właśnie ten obraz jest w większości gwarancją medialnego sukcesu. Medialnego, to znaczy również politycznego lub biznesowego, przydatnego wszędzie tam, gdzie w grę wchodzą wielkie liczby i jeszcze większe interesy.

W portrecie człowieka masowego rozpoznajemy wiele cech, do których żaden konkretny człowiek wcale  nie chciałby się przyznać. Człowiek masowy nie jest członkiem ani narodu, ani społeczeństwa. Człowiek masowy jest wynikiem, a właściwie produktem oddziaływania mediów. Bez mediów nie ma człowieka masowego. Sukcesywne i zaprogramowane oddziaływanie mediów sprawia, że tworzy się nowa psychika masowa, z jej logiką, mentalnością, emocjami. A ponieważ proces przebiega stopniowo, to przez większość odbiorców jest niezauważalny, traktowany jest jako coś naturalnego. Tymczasem jest on czymś całkowicie sztucznym, jest jak przewijanie nagrania wstecz, gdy osoba schodząca wygląda tak jakby wchodziła na górę. Dla urządzeń odtwarzających nie ma różnicy kierunek przewijania, jeden i drugi dokonuje się z identyczną łatwością.

Jaki więc jest ten obraz człowieka masowego? Jakie cechy posiada, które dla nas indywidualnie wydawać się muszą szczególnie zaskakujące, a nawet bulwersujące? Zacznijmy od myślenia, tak charakterystycznego dla gatunku, który właśnie z tytułu tej umiejętności nazwany został homo sapiens, a nawet mocniej: homo sapiens sapiens, by podkreślić tę jakże istotną, wprost charakteryzującą nas umiejętność. Otóż, u podstaw myślenia leży kilka zasad, dzięki którym myślenie jest myśleniem, a nie jakimś bujaniem wyobraźni, ekspresją czy ładunkiem uczuć. Wśród tych zasad na plan pierwszy wysuwa się zasada tożsamości i niesprzeczności. Okazuje się, że człowiek masowy te zasady odrzuca! Odrzuca również zasadę przyczynowości, tak potrzebną dla logicznego myślenia o faktach realnych. W efekcie myślenie człowieka masowego zostaje podporządkowane wyobraźni i uczuciom, które sterowane są przez media. Człowiek masowy będąc przekonanym, że myśli logicznie, w rzeczywistości posługuje się pseudologiką, a dostęp do logiki ma tylko nadawca. W sumie człowiek masowy to człowiek całkowicie zmanipulowany. Jego rozum nie potrafi odróżnić rzeczy od jej obrazu, przyczyn od skutków, celu od środków. A gdy rzeczywistość naprawdę już chwyta za szyję, wtedy człowiek masowy robi wielkie oczy i dziwi się, że coś takiego ma miejsce, że ci, którzy rządzą, to są: kłamcy, oszuści, potwarcy, bezwstydni, cyniczni. Dziwi się i dziwi, i... szybko zapomina. Bo człowiek masowy nie ma pamięci.

Nikt z nas nie chce być człowiekiem masowym, to uwłaczałoby naszej godności, ale wielu daje się niestety uwieść tym, którzy dzięki mediom hodują w nas człowieka masowego; hodują dzień i noc. I ten człowiek w nas wrasta, a bywa że i nas przerasta. I wtedy on za nas głosuje i za nas wybiera. A po wyborach chowa się i życie toczy się jak gdyby nigdy nic. Tyle że za każdym razem coraz mniej Polski, coraz mniej…

Piotr Jaroszyński

Nasza Polska

Komentarze  

Hanna
# Hanna 2012-08-30 13:44
Ponieważ: kłamca, oszust, potwarca, bezwstydny, cyniczny jest norma w świecie polityki i nie tylko, a ci którzy się nie zgadzają są bezwzględnie ośmieszani i niszczeni....Jak walczyć z tym zjawiskiem, aby nie być kolejna ofiara, albo męczennikiem..?

Krzysztof Kamil Baczyński pisał kiedyś w wierszu Polacy:...O, przeklęty ten, który nie wierzy wystygłym prochom ludu i serc żywych grozie; bo kto...

Z prof. dr. hab. Piotrem Jaroszyńskim, kierownikiem Katedry Filozofii Kultury Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego oraz wykładowcą Wyższej Szkoły...

Przebudzenie wiosny Fenomen budzącej się wiosny za każdym razem, od nowa, budzi zdziwienie, zaciekawienie i zachwyt. Zdziwienie, bo do martwej – wydawałoby się – ziemi...

Socjotechnika i demokracja Socjotechnika jest umiejętnością naukowego sterowania społeczeństwem. Oddaje ona szczególne usługi w państwach demokratycznych, w których zewnętrzny...

Żyjemy w czasach, w których świadomość społeczna jest nieomal w całości zdominowana przez masowe media. O czym nie mówią media, tego nie ma lub to...

Pojęcie cywilizacji bizantyńskiej zostało wypracowane przez jednego z najwybitniejszych, choć ciągle mało znanego polskiego myśliciela Feliksa...

Doniosłość encykliki „Veritatis splendor” polega nie tylko na tym, że trwałe dziedzictwo kultury moralnej chrześcijaństwa zostało potwierdzone, ale...

Warto popatrzeć na media z pewnego dystansu, w pewnej przestrzeni, w jakiej one działają, by zobaczyć, jakie jest, a właściwie jakie powinno być...

Ateny – macierz cywilizacji Formowanie własnej tożsamości stanowiącej odpowiedź na pytanie: kim jestem? – to proces, który trwa lata całe, a kto wie, czy nie całe życie. W...

Nierzadko zdarza się nam podziwiać obraz, na którym wymalowano szkaradną postać diabła, zdeformowaną twarz człowieka, czy pole bitewne gęsto zasiane...

Słowo „dialog" pojawia się w bardzo wielu różnych językach, należących do różnych grup językowych (np. francuski — języki romańskie, angielski —...

Pole naszych zmagań o Polskę przykrył śnieg. Gdy spadnie śnieg, wszystko wydaje się takie nierealne, takie cudowne, chciałoby się patrzeć i marzyć....

Trudne zadanie stoi przed nowo wybranymi parlamentarzystami oraz przed administracją państwową, która na wielu szczeblach powinna zostać wymieniona....

Prof. Jaroszyński: Moralność chrześcijańska nakazuje udzielenie pomocy osobom, które znajdują się w trudnej sytuacji życiowej. Jednak ta pomoc powinna być uzależniona...

Nasz obraz komunizmu ukształtowany został pod wpływem bardzo wyrazistych form przemocy, takich jak: rewolucja, więzienia, łagry. Tymczasem komunizm...

Są pisarze, których dzieła czyta się z zainteresowaniem, ale tylko raz; są jednak i tacy, do których chętnie wraca się wielokrotnie, bo tchnie z...

Gdy pojęcie wojny wiążemy z bezpośrednią formą przemocy fizycznej z udziałem coraz bardziej wyrafinowanej broni, nie możemy zapominać o wojnie,...

Przez cały okres komunizmu, a więc przez ponad pół wieku, funkcjonowała w Polsce cenzura. O ile cenzura w Rzymie dotyczyła spraw...

Z prof. Piotrem Jaroszyńskim rozmawia Joanna Gradowska Jakie znaczenie dla wychowania i kształcenia młodego pokolenia ma pamięć o przodkach, osobach...

Jaki kanon lektur z języka polskiego? Czekamy na gruntowne działania MEN przywracające humanistyce należną rangę w życiu człowieka i Narodu. Słowo „kanon” pochodzi z greki, a jego...

Wybieram prawdę i piękno Polacy od Telewizji Trwam otrzymują bogactwo polskiej historii i kultury, jakie są nieobecne w innych stacjach telewizyjnych, skupionych głównie na...

Jedną z najbardziej charakterystycznych cech filozofii — nowej gałęzi kultury zapoczątkowanej przez Greków, z którą w sensie ścisłym w innych...

Budowanie autentycznej i skutecznej prawicy na polskiej scenie politycznej jest sprawą wyjątkowo trudną. Komunizm bowiem przerwał ciągłość życia...

Jedną trzecią światowej migracji stanowi młodzież. W Polsce mamy znaczny odsetek młodych ludzi chętnych do podjęcia emigracji - mówił podczas...

Święta i obyczaje Człowiek nie jest czystym duchem, ale nie jest też tylko ciałem. Człowiek żyje na sposób duchowo-cielesny. Dlatego musi nieustannie szukać tej...

Norwid miał niespełna trzydzieści lat, gdy w liście do swego przyjaciela, Józefa Bohdana Zaleskiego, pisał: „Ba... gdyby to nie z krzyżem Zbawiciela...

Z dr. hab. Piotrem Jaroszyńskim, profesorem Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, wykładowcą Wyższej Szkoły Kultury Społecznej i Medialnej w...

Dyskusja i dialog, to podstawowe formy słownego kontaktu między ludźmi. Odpowiednikiem łacińskiego słowa discussio (disquasso) jest polskie...

Wsłuchajmy się w Słowo Dzieło ks. prof. Czesława Bartnika "Żyć w Słowie" zachęca nas do otwarcia się na Boga poprzez Słowo. "Żyć w Słowie", tzn. w Chrystusie, który do nas...

Kariera naukowa ręcznie sterowana "Załatwić negatywnie" - to lakoniczne stwierdzenie zamykało ciągnący się nieraz całymi latami proces blokowania przez reżim komunistyczny...