Felietony-wywiady
Jedną z najbardziej charakterystycznych cech życia publicznego w Polsce staje się wszechobecny cynizm. Wiele jest cynicznych wypowiedzi, wiele cynicznych postaw. Czasami ów cynizm przeradza się nawet w bezczelność. Ktoś, kto ma zdrowy rozsądek i poczucie przyzwoitości, nie może na to wszystko patrzeć, nie może tego słuchać, jest mu z tym niedobrze.

Z drugiej strony z przerażeniem patrzymy, jak wielu osobom, które nie są jeszcze cyniczne, ten cynizm wcale nie przeszkadza i gładko go przełykają. Co się dzieje? - pytamy zatrwożeni.

Cynizm w mowie polega na kłamaniu w żywe oczy albo na wypowiadaniu sprzecznych sądów (co wcale mówiącego nie peszy). Cynizm w postawie jest lekceważeniem wszelkich norm moralnych przy zewnętrznym tworzeniu pozorów, że wszystko jest w porządku. Nadmiar cynizmu w życiu społecznym sprawia, że ludzie najpierw zaczynają obojętnieć, a później stają się obcy, inni, nie tacy, jakich znaliśmy dawniej. W efekcie społeczeństwo ulega metamorfozie i pytamy: Czy Polacy to jeszcze Polacy, czy może już ktoś inny? A jeśli rzeczywiście dzieje się z nami coś złego, to skąd się to bierze?

Warto może najpierw wyjaśnić, że słowo „cynizm" pochodzi z greki i pierwotnie odnosiło się do uczniów Sokratesa, wielkiego filozofa i moralisty, człowieka, który dla obrony prawdy nie wahał się oddać życia. Właśnie wśród jego uczniów i następców takich jak Antystenes z Aten, Diogenes z Synopy czy Krates z Teb dominował pogląd, że w życiu ludzkim najważniejsze nie jest bogactwo czy gra pozorów, ale prawość postępowania. Tylko człowiek prawy może być naprawdę szczęśliwy. Zaraz po śmierci Sokratesa, który został otruty na mocy niesprawiedliwego wyroku, Fedon (w Fedonie Platona) tak mówił o nim do swego przyjaciela, Echekratesa: „Tak nam, Echekratesie, skonał przyjaciel; człowiek, o którym możemy powiedzieć, że ze wszystkich, którycheśmy wtedy znali, najlepszy był i w ogóle najmądrzejszy i najsprawiedliwszy".

I właśnie uczniowie Sokratesa chcieli być tacy, jak ich mistrz: rozumni i prawi. Określano ich mianem cyników, ponieważ Antystenes nauczał w gimnazjum o nazwie „Kynosargos", niedaleko bram miasta. Widać wyraźnie, że pierwsi cynicy są zaprzeczeniem tego, co dziś łączymy z pojęciem cynizmu, że raczej dzisiejszy cynizm należałoby spolszczyć i dokładnie nazwać tak, jak tego domaga się słowo greckie; kyon po grecku to pies, więc współczesny cynizm to po prostu psizm. Powiedzmy wyraźnie: w życiu społecznym atakowani jesteśmy z różnych stron nie przez cynizm, ale przez psizm. Ten psizm bije z reklam przydrożnych, ze szpalt gazet, z ekranów telewizyjnych, z trybun państwowych. Psizm jest na zewnątrz gładki i kulturalny, ale to, co proponuje lub czego się domaga, jest okropne, a nawet straszne.

I my z jednej strony dziwimy się, jak to możliwe, żeby demoralizacja tak rozpowszechniała się w życiu publicznym, z drugiej zaś widzimy, że ludzie, nawet nasi znajomi i krewni, coraz bardziej jej ulegają. Mamy do czynienia z jakimś niesłychanym zalewem psizmu, który warczy, gdy próbuje się o tym głośno mówić. Co z nami będzie, jeśli się temu bezkrytycznie poddamy, jeśli dobro zostanie zepchnięte na margines życia społecznego?

Nie wolno do tego dopuścić. Mistrz prawdziwych cyników, Sokrates, w Obronie Sokratesa porównywał siebie do puszczonego przez bogów bąka, który siada zgnuśniałemu miastu na kark i kłuje go jak spasionego konia. A miasto gniewa się, że ktoś mu przerywa drzemkę, i rade by tego bąka odpędzić, by móc dalej spokojnie spać. Tak więc my wszyscy, którzy mamy na sercu dobro Ojczyzny, kłujmy wszędzie tam, gdzie zło układa naszych współrodaków do snu. Kłujmy, mówiąc prawdę i budząc sumienia.

Piotr Jaroszyński
"Patrzmy na rzeczywistość"

O ile nasze położenie geopolityczne nie jest godne pozazdroszczenia, o tyle położenie geograficzne jest w swym zróżnicowaniu, bogactwie i pięknie...

Rodzina – zgodność dusz Pokrewieństwo tworzy ramy życzliwości, ale to za mało, aby powstał głębszy kontakt między członkami rodziny, aby zrodziła się wzajemna miłość i...

Co dobre i wielkie, dojrzewa długo i potrzebuje geniuszu. Aby powstał naród, nie wystarczy jedno pokolenie, trzeba wielu pokoleń, i to takich, które...

We współczesnym świecie zachodnim obserwujemy działania, których celem jest rozbicie rodziny i osłabienie więzi narodowych. Następuje swoista...

Nieustanne pielgrzymowanie na Jasną Górę W zabytkowej bibliotece klasztoru jasnogórskiego stoi duży, pięknie inkrustowany stół. Nie wszyscy wiedzą, że w czasie okupacji do niego właśnie od...

Gender: ale dlaczego cywilizacja śmierci? Gender jest cywilizacją śmierci. To nie ulega wątpliwości, ponieważ legalizuje i promuje różne formy odbierania życia lub uniemożliwienie jego...

Stefan Wyszyński. Różańcowe tajemnice Narodu Stefan Kardynał Wyszyński, zwracając się w tysiącach swoich homilii do narodu i wiernych, miał oczy, serce i umysł utkwione w dwa punkty: w Boga i w...

Profanacja obrazu Matki Bożej, jaka ma miejsce w Brukseli, spotyka się z licznymi protestami zarówno w Polsce jak i za granicą. Świadczy to o...

Słowo „ojczyzna” pojawia się dziś rzadko, a i brzmi nieco anachronicznie. Gdy patrzymy nań bez uprzedzeń, kojarzy się nam najczęściej z wielką...

Ktoś mógby zapytać, czy Ojczyzna nie jest dziś jakimś anachronizmem? Czy nie można po prostu spokojnie sobie żyć i mieszkać w jakimś kąciku, np....

Od nowego roku akademickiego w WSKSiM ruszają studia podyplomowe z retoryki i komunikacji społecznej. Z dr Imeldą Chłodną, pracownikiem Katedry...

Z będącym niedawo w Chicago filozofem kultury, wykładowcą KUL-u prof. Piotrem Jaroszyńskim o ustroju, monarchii i biurokracji rozmawia Paweł Styrna....

Jako Polakom z tylu stron grożą nam różnego rodzaju niebezpieczeństwa, że już nie umiemy, a nawet boimy się patrzeć na siebie z życzliwością i...

Z profesorem Piotrem Jaroszyńskim, filozofem, kierownikiem Katedry Filozofii Kultury na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim oraz członkiem Rady...

Sztuka wprowadzania przeciwnika w błąd jest stara jak świat. Przy dzisiejszej technice jest bajecznie prosta i... bezbolesna. Co innego dawniej....

Prof. Piotr Jaroszyński: Jak przetrwać w sytuacji anomii struktur państwowych. O realnych zagrożeniach wynikających m.in. z destrukcyjnych działań...

Sens cierpienia Cierpienie w świecie natury jest znakiem zła, którego należy unikać lub z którego należy się wyleczyć. Jeśli boli mnie głowa, serce, ręka, to...

Do cnót, o których coraz częściej się zapomina, należy chrześcijańska cnota miłosierdzia. A przecież miłosierdzie - jak mówi św. Tomasz z Akwinu -...

Jest sprawą zdumiewającą, że różne próby odrodzenia polskiego patriotyzmu (którego brak szczególnie u młodego, ale i średniego pokolenia, tak mocno...

Gender: w stronę nienawiści Teza Malthusa, że gdy populacja wzrasta w postępie geometrycznym, to żywność tylko w postępie arytmetycznym, co w konsekwencji doprowadzić ma do...

Była wiosna. Spacerowałem aleją parkową ze swoim profesorem i mistrzem, należącym jeszcze do pokolenia wykształconego i wychowanego przed wojną....

Odwiedzając Nowy York miałem nie raz okazję wjechać windą na sam dach World Trade Center. Roztaczał się stamtąd niesamowity widok: od północy na...

Listu prof. dr. hab. medycyny Stanisława Lufta skierowanego do przewodniczącego Episkopatu Polski JE ks. abp. Józefa Michalika nie można pozostawić...

Jak przekonuje profesor Piotr Jaroszyński, to, jaka będzie Polska i Europa, czy ocaleją narody i czy chrześcijaństwo zachowa swoje należne miejsce,...

Gender: atak na męskość Marksizm świadomie dążył do rozbicia rodziny. W tym celu opracował strategię zniszczenia kobiety w jej roli żony i matki. Bez kobiety jako żony i...

Nasze wyobrażenie o emigracji jest dość powierzchowne, a nierzadko mylne. Przede wszystkim emigracja polska w XX wieku była tak różnorodna, że nie...

Współcześnie słowa takie jak „dialog", „negocjacje", „konsensus", „kompromis", pojawiają się bardzo często i są swoistym znakiem rozpoznawczym....

Wiele osób oglądających telewizję skarży się, że przerwy między jednym a drugim programem pękają w szwach od reklam. Szczególne natężenie ma miejsce...

Język polityki w okresie przedwyborczym zdominowany jest przez wyrażenia, które zamazują istotny sens samej polityki. Najczęściej bowiem jest to...

Autorytet czy idol? Człowiek, przychodząc na świat, nie jest wyposażony ani w wiedzę, ani w doświadczenie. Stopniowo uczy się słów, poznaje ludzi i świat, zaczyna...