Felietony-wywiady
Klęska ugrupowań powołujących się na tzw. wartości chrześcijańskie zmusza do refleksji nad pozycją polityka chrześcijańskiego wśród polityków antychrześcijańskich czy achrześcijańskich. W tradycji kultury zachodniej polityka przez długi czas uważana była za część moralności, obok etyki i ekonomiki.

Jednak w czasach nowożytnych, przynajmniej od Machiavellego, polityka wypadła już z orbity moralności, to znaczy w polityce zaczęła liczyć się tylko skuteczność, niezależnie od stosowanych środków. W efekcie uprawianie polityki „chrześcijańskiej”, a więc moralnej stało się bardzo trudne. Bo cóż z tego, że ktoś dobiera środki moralnie godziwe, jeśli są one mało skuteczne w porównaniu ze środkami niegodziwymi (np. łapówka czy zastraszenie). Pole manewru polityka chrześcijańskiego kurczy się, natomiast polityka obojętnego na moralność niepomiernie się rozszerza, ten ostatni zaczyna grać kartami nie tylko rozdanymi,
ale i podrobionymi. A gdy do tego dołączymy intensywną propagandę mającą na celu zamazanie różnicy między środkami godziwymi i niegodziwymi, to sytuacja polityka chrześcijańskiego staje się doprawdy opłakana. Staje się nie tylko nieskuteczny, ale i niezrozumiały. A wówczas albo z wolna nasiąka regułami gry przeciwnika (tłumacząc to wyborem mniejszego zła), albo też wycofuje się z gry. Tyle że jedno i drugie jest dlań jako polityka chrześcijańskiego porażką. Nic więc dziwnego, że gdybyśmy dziś chcieli wskazać wzór polityka chrześcijańskiego, a więc moralnego i skutecznego, to nie wiadomo, kto to miałby być. Natomiast polityków skutecznych, ale tylko skutecznych jest cała plejada, zarówno w Polsce jak i za granicą.

Polityk chrześcijański, gdy jest nieskuteczny, przestaje być politykiem, gdy stosuje środki niegodziwe, przestaje być chrześcijański. I tu właściwie tkwi źródło tragedii bycia politykiem chrześcijańskim. Bo w życiu prywatnym dla zachowania twarzy człowiek może z wielu rzeczy zrezygnować i dalej być sobą, natomiast w polityce, gdzie zakres działania i odpowiedzialności jest niepomiernie większy, taka rezygnacja oznacza wycofanie się z polityki. A to przecież do końca nie jest rozwiązaniem.

Czy jest w takim razie jakieś rozwiązanie? Wydaje się, że jednak jest, że sytuacja polityka chrześcijańskiego nie jest aż tak beznadziejna. Przede wszystkim polityk chrześcijański nie może bronić słusznej sprawy ustawiając się w fałszywej pozycji. Niestety, wielu polityków tak czyni. Ta fałszywa pozycja polega głównie na ignorancji. Przykładem może być powoływanie się, i to nagminne na tzw. katolicką naukę społeczną, której większość chrześcijańskich polityków po prostu nie zna, natomiast do znudzenia powtarza się zbitkę pojęciową w postaci „wartości chrześcijańskich”. Jest to proste, wygodne i operatywne, tyle że nic nie wyjaśnia. Drugi przykład to odwoływanie się do teorii tzw. mniejszego zła, co jest pierwszym znakiem, iż polityk chrześcijański zaczyna przejmować reguły gry przeciwnika i stosuje już środki niegodziwe, uważając, że będzie gorzej, jeśli ich nie zastosuje. Tymczasem teoria „mniejszego zła” nie polega na stosowaniu środków niegodziwych, lecz dotyczy ona sytuacji, w której dobro wspólne jest zagrożone przy równoczesnym braku skutecznych środków godziwych. Wówczas z braku takich środków zamiast stosować środki niegodziwe, trzeba wytrzymać napór zła („sustinere”), co na zewnątrz wygląda jako poddanie się, ale co jest aktywną obroną. W walce bowiem mamy nie tylko do czynienia z atakiem czy uległością, ale również z aktywną obroną, którą w tradycji określano mianem wyższego męstwa niż sam atak. Natomiast posłużenie się środkami niegodziwymi przekreśla chrześcijańskość prowadzonej polityki.

Chociaż polityk chrześcijański ma do dyspozycji mniej skutecznych środków, to jednak jego przewaga nad politykiem obojętnym na moralność polega na tym, że pierwszy działania swoje przyporządkowuje realnemu dobru wspólnemu, drugi natomiast służy dobru pozornemu. Wygrana tego ostatniego jest też wygraną pozorną, gdyż odwodzi człowieka i obywatela od tego, co naprawdę jest dlań dobrem. I dlatego spektakularne zwycięstwa przy zastosowaniu środków niegodziwych zawierają duży ładunek frustracji, a nawet ludzkich nieszczęść, nie mówiąc już o tym, że sama polityka oddala od pokoju, wprowadzając permanentny stan zagrożenia. Stosując środki niegodziwe liczyć się muszę nieustannie z tym, że i przeciwnik będzie takie stosował, a więc nie ma żadnej gwarancji pokoju. Polityka staje się wojną wszystkich przeciwko wszystkim, gdzie gubi się jej istotny cel – dobro wspólne. Jeżeli w tej walce zabraknie polityków autentycznie chrześcijańskich, a więc takich, którzy potrafią poprawnie odczytać dobro wspólne, którzy stosują tylko środki godziwe, to życie społeczne stanie się koszmarem, beznadziejnym koszmarem połączonym z apatią, a do następnych wyborów pójdą tylko ministrowie i ich zastępcy. Na to zgodzić się nie można. Polityk chrześcijański? Tak, ale pod warunkiem, że nie będzie ustawiał się w fałszywej sytuacji, że nie będzie instrumentalnie traktował tzw. wartości chrześcijańskich, że nie straci z pola widzenia dobra wspólnego. W innym wypadku ośmieszy tylko i siebie, i chrześcijan.

Piotr Jaroszyński („U źródeł tożsamości kultury europejskiej”, red. T. Rakowski, Lublin 1994, s. 78-80) Źródło: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu

Jak odzyskać Polskę? Ukazał się 65. tom dzieł zebranych księdza prof. Czesława S. Bartnika pod jakże znamiennym tytułem: „Odzyskać Polskę” (Lublin 2014). Tom ten składa...

Wywiady rzeki ze znanymi ludźmi (najczęściej są to aktorzy, dziennikarze, politycy) przyciągają zazwyczaj wielu czytelników, nie zawsze kierując się...

Są pisarze, których dzieła czyta się z zainteresowaniem, ale tylko raz; są jednak i tacy, do których chętnie wraca się wielokrotnie, bo tchnie z...

Jaka edukacja elit? Jedną z bardzo potrzebnych reform jest reforma systemu edukacji. Chodzi bowiem o to, aby odzyskać polskie elity, które w czasie wojny były...

Nowa Lewica – wojna demonów Nie zrozumiemy walki toczonej w obrębie socjalizmu ani przez pryzmat konfliktu jednostek, ani przez pryzmat walki klas. Ponad tą walką toczy się...

Serwisy informacyjne w radio i telewizji pełne są tzw. szybkich faktów. Z prędkością kuli karabinowej spiker wystrzeliwuje serie wyrazów, które...

Żeby dzieci się nie nudziły Wakacje to czas koniecznego odpoczynku, zwłaszcza dla dzieci. Odpoczynek ten musi trwać długo, nie tydzień i nie dwa, lecz co najmniej dwa miesiące....

Pułapki „luksusu” Luksus należy dziś do podstawowych kategorii wyznaczających ramy naszej cywilizacji. Chodzi o to, żeby mieć dużo i żeby wszystko to, co mamy, było...

Gender w galerii handlowej Do istoty gender należy manipulowanie ludzką płciowością w taki sposób, aby docelowo tę płciowość zniszczyć, przede wszystkim w jej funkcji...

Zafałszowanie historii w rosyjskich podręcznikach służy formowaniu człowieka masowego. Z prof. dr. hab. Piotrem Jaroszyńskim, kierownikiem Katedry...

Gender: atak na męskość Marksizm świadomie dążył do rozbicia rodziny. W tym celu opracował strategię zniszczenia kobiety w jej roli żony i matki. Bez kobiety jako żony i...

Pułapki linii Curzona Rocznica zwycięskiej wojny z armią bolszewicką zamyka się często w bardzo dobitnym wyrażeniu, jakim jest «cud nad Wisłą». Obchodzimy więc tę...

Pamięć rocznicy odzyskania niepodległości wynika z obowiązku oddania hołdu tym wszystkim, którzy przez pokolenia krwią, ofiarą i duchem bili się o...

Zastanawiam się czasem nad czarem wędkowania. Bo przecież to nie chodzi tylko o ryby, można je kupić w sklepie, większe niż się zazwyczaj łapie. To...

Dokumenty różnych organizacji państwowych lub międzynarodowych nie należą do przyjemnych lektur, są bowiem formułowane w języku technicznym,...

Współczesna kultura została porażona subiektywizmem i relatywizmem. Ofiarą padła klasyczna triada obejmująca Prawdę, Dobro i Piękno. Prawda nie jest...

Wielki Jubileusz to okazja do zrobienia pewnego remanentu. Szczególnie ważny jest problem obecności Kościoła i chrześcijaństwa w życiu społecznym....

Ksiądz Jerzy Popiełuszko przyszedł na świat na Podlasiu, na tych ziemiach dawnej Rzeczypospolitej, gdzie i w czasie zaborów, i w okresie...

Kard. Jorge Mario Bergoglio SJ, arcybiskup Buenos Aires Pozdrawiam serdecznie Drogie Siostry Piszę ten list do każdej z Was z czterech klasztorów w...

Jadąc przez Polskę w dniu Święta Niepodległości, można było zaobserwować, jak coraz bardziej polaryzują się środowiska, miejscowości, regiony. Są...

Choć każdy człowiek posiada szereg różnorodnych zdolności, dzięki którym opanować może - przynajmniej w podstawowym wymiarze - sztukę czytania,...

Pole naszych zmagań o Polskę przykrył śnieg. Gdy spadnie śnieg, wszystko wydaje się takie nierealne, takie cudowne, chciałoby się patrzeć i marzyć....

Kiedy zastanawiamy się nad tym, co jest jakby krwią naszego Narodu, a więc czymś, co pozwala wszystkim Polakom, dawniej i dziś, siebie nawzajem...

Patrząc na to co dzieje się w świecie, zwłaszcza co działo się w XX wieku, odnosimy wrażenie, że musi nastąpić koniec świata. Zło wszędzie ukazuje...

Homilia ks. kard. Jorge Mario Bergoglio wygłoszona podczas Wigilii Paschalnej 7 kwietnia 2012 r. O świcie wyszły ze swego domu, zmierzając w stronę...

Skala, w jakiej humanistyka w powojennej Polsce, została porażona przez marksizm, jest niewyobrażalna. Filozofia, historia, teoria literatury,...

Coraz większy upadek kultury życia społecznego w naszym kraju musi być nazwany po imieniu, ponieważ przekroczono barierę ochronną i rozpoczął się...

Ostatnie wydarzenia w Polsce, wstrząsając podstawami naszej cywilizacji, zmuszają do formułowania zasadniczych pytań. Jednym z nich jest pytanie o...

Z prof. Piotrem Jaroszyńskim, kierownikiem Katedry Filozofii Kultury Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, rozmawia Piotr...

Gender a mowa nienawiści Nie jest bezpiecznie wskazywać na zagrożenia, jakie niesie ze sobą gender. Zwolennicy i propagatorzy tej ideologii przygotowali tu bowiem nie lada...