Felietony-wywiady

WITAM PAŃSTWA NA MOJEJ STRONIE AUTORSKIEJ

PIOTR JAROSZYŃSKI

"Sic vive cum hominibus, tamquam deus videat; sic loquere cum deo, tamquam homines audiat" Seneka


Z prof. Piotrem Jaroszyńskim, kierownikiem Katedry Filozofii Kultury Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, głównym organizatorem IX Międzynarodowego Sympozjum z cyklu "Przyszłość cywilizacji Zachodu", rozmawia Adam Kruczek

Temat sympozjum: "Totalitaryzm - jawny czy ukryty?", nawiązuje do słynnej diagnozy Jana Pawła II, że demokracja bez wartości przeobraża się w jawny bądź zakamuflowany totalitaryzm.
- Tak, ta myśl jest motywem przewodnim całego sympozjum. Nasze spotkanie ma na celu uświadomienie współczesnemu człowiekowi, w jaki sposób może zostać zniewolony przez system polityczny, przybierający zarówno formę totalitaryzmu jawnego (czego mogliśmy doświadczać choćby w czasie panowania na terenie Polski Związku Sowieckiego), jak też ukrytego, niejako przezroczystego, przez co znacznie trudniejszego do rozpoznania. Jest to próba pokazania, jakimi metodami ukryty totalitaryzm zniewala współczesnego człowieka w różnych sferach, np. w rodzinie, polityce, nauce, mediach, a zwłaszcza w sytuacji, gdy ci, co mają władzę, dysponując mediami i edukacją, tak układają program działania, żeby nie rozwinąć w społeczeństwie umiejętności rozpoznawania tych wszystkich zagrożeń.

Takie wartości, jak: wolność, demokracja, tolerancja, otwartość, które budują zręby cywilizacji Zachodu, są przeciwstawiane tendencjom totalitarnym. A jednak dzisiejszy świat nie jest wolny od totalitaryzmu...
- Często mamy tu do czynienia ze znamienną manipulacją semantyczną, zgodnie z którą niewolę określa się wolnością, kłamstwo - prawdą, itd. To dialektyczne odwrócenie sensów jest zresztą zgodne z tradycją socjalistyczną, z której współczesne formy totalitaryzmu, nie wyłączając liberalizmu, się wywodzą. Wszyscy, którzy pamiętają czasy PRL, znają tę praktykę, kiedy wolność, pokój czy dobrobyt w propagandzie komunistycznej znaczyły coś dokładnie przeciwnego niż właściwe sensy tych słów. Albo ukradziony niedawno napis nad bramą oświęcimską, wytwór z kolei niemieckiego socjalizmu narodowego, który niewolnikom skazanym na śmierć wieścił: "Arbeit macht frei", a więc wolność osiągniętą dzięki pracy. Teraz ludzie już odzwyczaili się od tego tłumaczenia słów na opak i łatwiej dają się oszukiwać, głównie mediom.

Adam Michnik stwierdził kiedyś, że nie rozumie przytoczonej na początku naszej rozmowy myśli Jana Pawła II o demokracji bez wartości, która przeradza się w totalitaryzm...
- Cóż, żeby to rozumieć, trzeba mieć: po pierwsze - odpowiednie wykształcenie, a po drugie - trzeba należeć jednak do pewnej cywilizacji, więc gdy mamy do czynienia z mijaniem się w tym zakresie, to może rzeczywiście nastąpić brak możliwości zrozumienia tej myśli. Wtedy ani się jej nie rozumie, ani nie czuje, ale to zapewne wynik przynależności do innej sfery cywilizacyjnej.

Która wartość ma szczególne znaczenie w konfrontacji z zagrożeniem totalitarnym?
- W kulturze chrześcijańskiej podstawową wartością zawsze jest prawda, która oznacza zgodność naszego poznania z rzeczywistością realną, a nie wykreowaną. Dzięki prawdzie nabierają sensu inne wartości, gdyż aby dobro było wartością, musi być dobrem prawdziwym, a nie urojonym, podobnie jest z pięknem itd. Bez prawdy, a co za tym idzie - bez kultury umysłowej, łatwo manipulować wartościami, relatywizować je. Prawda pozwala na zobiektywizowanie wartości, dzięki czemu wszyscy możemy je rozpoznawać.

Dziękuję za rozmowę.

Nasz Dziennik, 26 kwietnia 2010

Komentarze  

Czesław
# Czesław 2012-08-15 08:33
cyt."przynależności do innej sfery cywilizacyjnej"- nazwałbym jego miejsce bardziej dosadnie.

Wiadomości radiowe i telewizyjne roją się od sondaży. Za jest 57%, przeciwko 5%, a 30% nie ma zdania. Gdyby dziś odbyły się wybory..., gdyby dziś...

Język polityki w okresie przedwyborczym zdominowany jest przez wyrażenia, które zamazują istotny sens samej polityki. Najczęściej bowiem jest to...

W roku Wielkiego Jubileuszu Rzym stał się centrum niezliczonych pielgrzymek z całego świata. Chyba w żadnym innym miejscu przeszłość tak mocno nie...

Gender w galerii handlowej Do istoty gender należy manipulowanie ludzką płciowością w taki sposób, aby docelowo tę płciowość zniszczyć, przede wszystkim w jej funkcji...

Pojęcie ubóstwa najczęściej łączymy z trudną sytuacją ekonomiczną, w jakiej może znaleźć się konkretny człowiek, konkretna rodzina lub jakiś naród....

Ziemia, która leży wzdłuż granic państwa polskiego, nie jest moją prywatną własnością. A jednak za każdym razem, gdy wracam do kraju z jakiejkolwiek...

Jorge Mario Bergoglio – kapłan i pisarz Niewiele wiemy na temat twórczości pisarskiej Papieża Franciszka. Powód jest prozaiczny: zdecydowana większość tekstów była głoszona i wydawana w...

Pytanie: co to jest? jest pierwszym pytaniem dziecięcym i równocześnie jest jednym z najtrudniejszych pytań filozoficznych. Łatwo odpowiedzieć: co...

Sowiecki terror - 80. rocznica sowieckich deportacji Operacja wysiedlenia polskich rodzin z okolic Puszczy Nalibockiej, którą rozpoczęto 10 lutego 1940 r., objęła przede wszystkim służbę leśną oraz...

Centrum Sztuki Współczesnej – Zamek Ujazdowski znów szokuje. Na debatę zaprasza skandalistę, który podarł Biblię. Kiedy minister kultury odwoła...

Sens cierpienia Cierpienie w świecie natury jest znakiem zła, którego należy unikać lub z którego należy się wyleczyć. Jeśli boli mnie głowa, serce, ręka, to...

Rozpoczynamy okres Wielkiego Postu. W dawnej Polsce postu zazwyczaj przestrzegano bardzo ściśle. Czytamy, że na ziemiach polskich w pierwszych...

W gorączce dyskusji politycznych obfitującej w różnego rodzaju spory czy to programowe, czy personalne, łatwo stracić z oczu nadrzędny cel wyborów,...

Nie ma społeczeństwa, w którym nie obowiązywałoby jakieś prawo. Bez prawa nie ma społeczeństwa, nie ma państwa, a przecież człowiek bez innych nie...

Rozmowy, które uczą Rozmowy niedokończone należą od wielu lat do stałej ramówki Radia Maryja i Telewizji Trwam. Gdy w innych mediach dominują programy rozrywkowe, i to...

Postępuje proces dechrystianizacji Europy. Przejawia się to na wszystkich polach kultury, w nauce i edukacji, w moralności, ekonomii i polityce, w...

Posiołek 144 Któregoś dnia pociąg się zatrzymał. Lokomotywa, nagle przyśpieszając sapanie, jakby z radości, że pozbyła się ciężaru, odjechała i już nie wróciła....

Gnoza jest dość tajemniczym ruchem religijno-intelektualnym, który zaczyna krystalizować się w 2 wieku po Chr. Odnaleźć w niej możemy wiele wątków...

Przed pięćdziesięciu laty na Kresach Wschodnich przez kilka dni temperatura wynosiła minus trzydzieści stopni Celsjusza. W gospodarstwach ludzie...

Gender: metody inwazji Gender wprowadzane jest na skalę globalną. Oznacza to, że za tą ideologią stoją siły międzynarodowe, które dysponują potężnymi i różnorodnymi...

Marzenia o Polsce i wizja narodu podlegać mogą swoistej idealizacji. Ma to miejsce z powodu oddalenia związanego choćby z emigracją albo z powodu...

Bez odzyskania mowy polskiej na najwyższym poziomie bardzo trudno będzie odzyskać kulturę polską Bez odzyskania mowy polskiej na najwyższym poziomie bardzo trudno będzie odzyskać kulturę polską, a tym samym obronić suwerenność, bo przecież...

Z profesorem Piotrem Jaroszyńskim, kierownikiem Katedry Filozofii Kultury Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, rozmawia Piotr...

Na kilka dni przed wyborami w Polsce odbyły się wybory w Stanach Zjednoczonych. Wygrali je, jak wiadomo, demokraci, którzy mieć będą większość...

Nerwowe szukanie sponsorów dla wielu przedsięwzięć jest dziś zjawiskiem coraz częstszym. Dziedziną, która w sposób szczególny cierpi na brak...

Gender: feminizm to marksizm Jeżeli sięgniemy po dzieła klasyków marksizmu, jak choćby samego Marksa czy jego najbliższego współpracownika Engelsa, to ze zdumieniem odkryjemy,...

PO w poszukiwaniu elektoratu W szyscy, którzy startują w wyborach, mają jeden cel: zdobyć jak najwięcej głosów. Ale nie wszyscy w taki sam sposób do tego dążą. Środki bowiem...

Odróżniajmy groby od pomników Rosjanie stają w obronie pomników ku czci Armii Czerwonej, rozbieranych bądź niszczonych na terenie Polski. Zauważmy, że pomniki te są symbolem...

Polacy są narodem rozproszonym po całym świecie. Tworzą mniejsze lub większe skupiska, czasem stanowią nieliczną garstkę zabłąkaną wśród wysp...

Kresy pełne Polski Podróż na Kresy zawsze Polaka ubogaca. Mimo że niektóre tereny traciliśmy bezpowrotnie już od pierwszego rozbioru, to jednak wszędzie znajdziemy...