Felietony-wywiady

Dzisiejszy człowiek często zapomina, że jest dłużnikiem nie tylko tych pokoleń, które już dawno minęły, a także swoich bezpośrednich przodków. Żyje tak, jakby wziął się znikąd i dążył donikąd, jakby najważniejsza była teraźniejszość, chwila obecna, jakby to ona miała mu dostarczyć pełni szczęścia. Ale w którymś momencie przychodzi rozczarowanie, bo czas płynie, wzrasta poczucie niemocy, i na wiele ważnych rzeczy, które się przeoczyło, nie ma już sił. Człowiek mądry żyje chwilą, ale jest skierowany ku przyszłości i ma świadomość, że ta przyszłość zakorzeniona jest w przeszłości. Im bardziej bowiem chce się piąć ku górze, tym mocniej musi się ukorzeniać.

Każdy z nas życie zawdzięcza mamie i tacie. Ale przecież nasi rodzice też mieli swoich rodziców, a tamci swoich... Wpisani więc jesteśmy w pewien ciąg pokoleń własnej rodziny. Ale dziś o tym zapominamy. Rodzina zaczyna ograniczać się do dwóch, a nawet jednego pokolenia. Nasi przodkowie zaczynają być dla nas czymś abstrakcyjnym. A przecież jeśli my żyjemy, to i oni żyli.

Czy więc nie powinno być dla nas zastanawiające, w czym byli do nas podobni, na przykład prapradziadek i praprababcia? Co nasi przodkowie robili w czasie powstania styczniowego, i wcześniej, podczas powstania listopadowego? Przecież byli. Dawniej, gdy nie było mediów, wieczory w polskich domach spędzano na muzykowaniu, na czytaniu arcydzieł i na opowieściach o przeszłości, a więc o dziejach ojczystych i historiach rodzinnych. Taka była tradycja polska, taka była tradycja prawdziwie zachodnia. Chodziło o to, by poznać przeszłość i umieć być wdzięcznym. Dlaczego? Aby iść ku przyszłości w sposób odpowiedzialny. Przecież większość z nas dziś jest rodzicami, ale będzie pradziadami dla późniejszych pokoleń, za które już dziś odpowiadamy. Odpowiedzialność wypływa z wdzięczności, tak jak przyszłość z przeszłości. Tu nie ma drogi na skróty. Człowiek, który nie jest wdzięczny, nie będzie odpowiedzialny. Wychowanie do odpowiedzialności jest niemożliwe bez zanurzenia się w przeszłość. I właśnie dlatego dzisiejsza cywilizacja, dla której charakterystyczne są modele postaw oderwanych od przeszłości, wychować może tylko ludzi nieodpowiedzialnych, którym kiedyś złorzeczyć będą pokolenia następne. Bo taka jest kolej rzeczy.

Odpowiedzialność rodzinna wymaga poznania dziejów własnej rodziny, natomiast odpowiedzialność społeczno-polityczna - zakorzenienia się w dziejach całego narodu. Łatwo wyciągnąć wniosek, że jeśli za politykę biorą się ci, którzy dzieje naszego Narodu lekce sobie ważą, to nie ma w nich wdzięczności, a jeśli nie ma w nich wdzięczności, to nie można im wierzyć, że będą odpowiedzialni za Naród i państwo. Polityka będzie wtedy doraźną walką między różnymi grupami interesu, bez odpowiedzialności za przyszłość. Bo nie ma odpowiedzialności bez wdzięczności i nie ma przyszłości bez przeszłości. Człowiek odpowiedzialny zaczyna od wdzięczności. Tym bardziej zaś ten, kto odpowiedzialny jest za naród i państwo.

Posłuchajmy początku dzieła zatytułowanego Ta eis heauton, czyli Rozmyślania: „Dziadkowi Werusowi zawdzięczam łagodność i równe usposobienie. Dobremu imieniu ojca i pamięci o nim - umiłowanie skromności i charakter męski. Matce - ducha pobożności i dobroczynności. I odrazę nie tylko do wyrządzania krzywdy, lecz także do myśli o niej. Nadto sposób życia prosty, daleki od zbytku ludzi bogatych. Pradziadkowi zawdzięczam to, żem do szkoły publicznej nie chodził, lecz miałem dobrych nauczycieli w domu; zawdzięczam mu też nabycie przeświadczenia, że powinno się na to nie żałować grosza. Dzięki memu wychowawcy nie stałem się ani Zielonym, ani Niebieskim, ani zwolennikiem Okrągłych, ani Długich. On mię nauczył wytrwałości w trudach i poprzestawaniu na małym, przykładania ręki do pracy i nie zajmowania się zbyt wielu sprawami naraz. On wpoił we mnie odrazę do wszelkiej potwarzy (...). Ojcu zawdzięczam łagodność i niewzruszone trwanie przy sądzie wydanym po dokładnej rozwadze. I obojętność na tak zwane zaszczyty. I pracowitość, i wytrwałość".

Prawda, że piękne są te słowa? Autorem ich jest Marek Aureliusz, jeden z najznamienitszych cesarzy rzymskich. Dzięki wielkiej kulturze polskich tłumaczeń nasza bezcenna przeszłość zachodnia jest w zasięgu ręki. Warto do niej wracać.

Piotr Jaroszyński

"Jasnogórska droga do Europy"

Jest rzeczą zrozumiałą, że niedostatek, choroba czy brak powodzenia są przyczynami, dla których ludzie czują się nieszczęśliwi. Trudno się cieszyć,...

Jednym z największych i najtragiczniejszych malarzy jest Vincent van Gogh. Urodził się w 1853 roku w niewielkiej wiosce holenderskiej w Brabancji,...

Wyrok w sprawie zdjęcia krzyża ze ściany w jednej ze szkół włoskich zdziwił i oburzył wiele środowisk nie tylko we Włoszech, ale także w całej...

Z ojcem Mieczysławem A. Krąpcem rozmawia Piotr Jaroszyński - Ojciec profesor wykłada filozofię od prawie 50 lat. W tym długim czasie miał Ojciec...

Siła słowa Juliusza Słowackiego Rozbiory Polski to był rozbój w biały dzień. Podcinał wiarę w jedność europejskiego etosu, który z jednej strony korzeniami sięgał greckiej...

Z prof. Piotrem Jaroszyńskim, kierownikiem Katedry Filozofii Kultury KUL, rozmawia Mariusz Kamieniecki Ojciec Święty swoim autorytetem naukowca,...

Refleksje w rocznicę Niepodległości 95. rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości po 123 latach zaborów skłaniać może do wielu refleksji. Zależy kto się zastanawia i z kim...

Ku ojczystym źródłom. Aby każdemu Polakowi Polska była bliska Pobyt na emigracji daje niejednokrotnie szansę wybicia się i polepszenia kondycji finansowej. Wielu naszych rodaków zrobiło nawet fantastyczne...

Homilia ks. kard. Jorge Mario Bergoglio wygłoszona podczas Wigilii Paschalnej 7 kwietnia 2012 r. O świcie wyszły ze swego domu, zmierzając w stronę...

Na świat przychodzimy w rodzinie, na niewielkim skrawku ziemi. Początkowo nasz świat to rodzice i dziecięcy pokój. Później z wolna ten świat...

Jedną z najbardziej charakterystycznych cech życia publicznego w Polsce staje się wszechobecny cynizm. Wiele jest cynicznych wypowiedzi, wiele...

Kultura w swym źródłowym znaczeniu jest wychowywaniem. Bo tak jak pielęgnujemy ziemię, aby przyniosła zdrowy plon (cultura, łac. uprawa), tak...

Bliska Kolumbia Z okien samolotu stolica Kolumbii - Bogota (do roku 2000 jej pełna nazwa brzmiała Santa Fé de Bogota), przedstawia się bardzo malowniczo, ale nie...

Są rzeczy, z którymi nie tylko wstyd się stykać, ale nawet wstyd o nich mówić. Bo nie tylko one, ale i słowa o nich pobrudzić mogą nasze oczy, uszy,...

Na wstępie chciałbym przeprosić czytelnika za te obce słowa, które pojawiły się nie dla magii, ale dlatego, że mają znaczenie prawie techniczne....

Z prof. dr. hab. Piotrem Jaroszyńskim rozmawia dr Imelda Chłodna Jest Pan wykładowcą w Wyższej Szkole Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu oraz...

Klęska ugrupowań powołujących się na tzw. wartości chrześcijańskie zmusza do refleksji nad pozycją polityka chrześcijańskiego wśród polityków...

Gender: metody inwazji Gender wprowadzane jest na skalę globalną. Oznacza to, że za tą ideologią stoją siły międzynarodowe, które dysponują potężnymi i różnorodnymi...

Są w historii kultury polskiej postaci, które syntetyzują całego ducha narodu, nadając mu jeszcze bogatsze oblicze. Zaiste, trudno być Polakiem, nie...

Istotnym elementem każdej społeczności, nie tylko ludzkiej, ale i zwierzęcej, jest komunikacja. Bez takiej czy innej formy komunikacji, nie można...

Okres wakacyjny sprzyja wyjazdom na wieś: do rodziny, do znajomych lub pod namiot. Jaka jest ta polska wieś dzisiaj? Jest swojska, bardzo często...

Nowa Lewica - panseksualizm Lewica, zachowując strategiczne cele, takie jak zniszczenie normalnej rodziny, destrukcja historycznych narodów, powszechna ateizacja i...

Emigracja to nie jest lekki chleb. Do wyższych zarobków czy lepszych warunków mieszkaniowych za granicą człowiek się szybko przyzwyczaja, natomiast...

Rok szkolny już w toku. Dzieci wróciły z wakacji, również młodzież, wkrótce naukę rozpoczną studenci. Jak praca w życiu dorosłym, tak nauka wypełnia...

Radio Maryja dla świata To wcale nie przesada. Gdyby Radio Maryja było tylko stacją lokalną, a nawet tylko krajową, to nigdy nie spotkałoby się z taką lawiną krytyki i...

Polska wiosna Są miejsca na świecie, w których zima gwałtownie przechodzi w wiosnę - w ciągu kilku dni robi się całkiem zielono. Tak jest w Waszyngtonie, w...

Wokół przewrotu majowego Spory o interpretację przewrotu majowego (1926) ciągną się już od lat. Wydarzenie to najczęściej ukazywane jest jako wynik despotycznych aspiracji...

Kult nowości i oryginalności przyczyni się do postępu w wielu dziedzinach, np. w technice czy naukach szczegółowych. Latamy samolotami i...

Gdy myślimy o roku, który nas czeka, mamy wiele obaw. Zbyt wiele osób dotkniętych jest bezrobociem, inni pracując niewiele zarabiają, jeszcze inni...

Mamy obowiązek zgłębiać nauczanie św. Jana Pawła II Z prof. dr. hab. Piotrem Jaroszyńskim, kierownikiem Katedry Filozofii Kultury Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, etykiem, kulturoznawcą,...