Felietony-wywiady

WITAM PAŃSTWA NA MOJEJ STRONIE AUTORSKIEJ

PIOTR JAROSZYŃSKI

"Sic vive cum hominibus, tamquam deus videat; sic loquere cum deo, tamquam homines audiat" Seneka

Zdjęcie: Marek Borawski/ Nasz DziennikZdjęcie: Marek Borawski/ Nasz Dziennik

Z prof. Piotrem Jaroszyńskim, kierownikiem Katedry Filozofii Kultury Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, etykiem, kulturoznawcą, wykładowcą w Wyższej Szkole Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu, rozmawia Małgorzata Pabis.

Warszawski sąd uznał, że były poseł Witold Tomczak ponosi winę za zniszczenie instalacji znieważającej Ojca Świętego, ale odstąpił od wymierzenia kary. Sąd ponadto nałożył na byłego posła tzw. nawiązkę w wysokości 3 tys. zł oraz obciążył go 3,5 tys. zł kosztów sądowych...

– Rzeźba faktycznie została uszkodzona i były poseł Witold Tomczak wcale się tego nie wypierał. Co więcej, z takim zamiarem podjął wówczas swoją akcję. Sąd mógł więc potwierdzić, kto spowodował uszkodzenie rzeźby. Jednak w wyroku nie pojawia się tylko odniesienie do faktu uszkodzenia rzeźby, lecz również pojawia się pojęcie winy. A pojęcie winy ma nie tylko wymiar prawny, ale również i nade wszystko moralny i religijny. Wina odnosi się do czynu, którego intencją jest spowodowanie zła. Otóż pan Witold Tomczak miał na względzie wartości moralne i religijne, jakie obowiązują w naszym kręgu kulturowym, a które właśnie zostały świadomie i wręcz prowokacyjnie naruszone przez autora rzeźby i nagłośnione przez dyrekcję Zachęty. To po tej stronie leży zło i wina, a nie po stronie Witolda Tomczaka.

A sam werdykt?

– No cóż, automatycznie przychodzą na myśl czasy zaboru rosyjskiego, gdy niewinnym polskim patriotom radzono przyznać się do jakiejkolwiek winy, to wtedy car zmniejszy im karę. Bo kara i tak będzie. Więc tu też jest kara, gorsza od finansowej, bo moralna. Nie wiemy, czy sędzia zrobił to świadomie, czy nie zna naszych kodów kulturowych. W każdym razie wyrokiem tym pozostawił jakiś niesmak, jest w tym coś obcego. Taki wyrok nie budzi zaufania do instytucji sądu, którego wyroki będą tylko uznaniowo dobieranymi paragrafami. Sprawiedliwość to coś więcej niż paragraf.

Czy taka sytuacja byłaby możliwa, gdyby ktoś obrażał np. Mahometa?

– W tradycji kultury zachodniej sztuka posiada wyjątkowy margines swobody, bo ludzką rzeczą jest próbować i błądzić, a zwłaszcza w sprawach wiary nie może być przymusu. Ale świadome używanie sztuki do walki z religią, i to taką, która właśnie zapewnia każdemu wolność sumienia, jest wyrazem niskiej kultury – zarówno samych artystów, jak i ich promotorów. Dzieła takich artystów, przeważnie mierne od strony czysto artystycznej, lansowane są najczęściej za pomocą prowokacji, bo przecież wystawa owej rzeźby, której nazwiska autora lepiej nie wymieniać, była, zwłaszcza w tamtym czasie, prowokacją, a bez prowokacji wyrazem tępego pomysłu (przygniecenie Papieża kamieniem), w którym nie ma się czego dopatrywać, bo metafora równie ciężka jak ten kamień czy – mówiąc wprost – łopatologiczna. Na pewno w systemie cywilizacji sakralnej taka rzeźba by nie przeszła, kto wie, czy nawet nie z narażeniem życia jej autora. My musimy szanować naszą wolność sumienia, dla której zagrożeniem są artystyczne prowokacje i sądy, jeśli nie potrafią prawidłowo odczytać różnicy między winą i odpowiedzialnością.

Dziękuję za rozmowę.

Artykuł opublikowany na stronie: http://www.naszdziennik.pl/polska-kraj/162039,sprawiedliwosc-to-cos-wiecej-niz-paragraf.html

Krzysztof Kamil Baczyński pisał kiedyś w wierszu Polacy:...O, przeklęty ten, który nie wierzy wystygłym prochom ludu i serc żywych grozie; bo kto...

Od nowego roku akademickiego w WSKSiM ruszają studia podyplomowe z retoryki i komunikacji społecznej. Z dr Imeldą Chłodną, pracownikiem Katedry...

Życie stawia nas nieustannie w sytuacjach, w których musimy podejmować rozmaite decyzje. Jedne są prozaiczne, dotyczą spraw codziennych, do których...

Na różne sposoby można paraliżować współdziałanie, ale jeden ze sposobów jest szczególnie zmyślny - jest nim pomieszanie języka. Tak stało się w...

Współcześni gladiatorzy Masowe media, zwłaszcza radio i telewizja, otwierają możliwości przekazywania informacji i obrazów na skalę wręcz niewyobrażalną i w dziejach...

Autorytet czy idol? Człowiek, przychodząc na świat, nie jest wyposażony ani w wiedzę, ani w doświadczenie. Stopniowo uczy się słów, poznaje ludzi i świat, zaczyna...

Przyjaźń Ludzie nawzajem się potrzebują, dlatego utworzyli różne wspólnoty, jak miasta, państwa, organizacje międzynarodowe. Potrzebują się też w mniejszych...

Gender a rozwój człowieka Człowiek nie jest maszyną, w której można włączać i wyłączać określone funkcje lub czynności w dowolnym miejscu i o dowolnej porze. Gdy podchodzimy...

Komentując ostatnie oskarżenia kapłanów o czyny niedozwolone, prof. Piotr Jaroszyński, kierownik Katedry Filozofii Kultury Katolickiego Uniwersytetu...

Kiedy zastanawiamy się nad pytaniem, jaki jest obraz Polaka w naszej literaturze, to od razu uświadamiamy sobie, że nie może tu być mowy o jednym...

Powrót do Bohatyrowicz (2) Niemen. Rzeka, która wraca we wspomnieniach, śni się po nocach, ożywa w pieśni, złoci się w wierszu. Jest szeroka, ale nie za szeroka, przetacza swe...

Ku ojczystym źródłom. Aby każdemu Polakowi Polska była bliska Pobyt na emigracji daje niejednokrotnie szansę wybicia się i polepszenia kondycji finansowej. Wielu naszych rodaków zrobiło nawet fantastyczne...

Gdy w czasie wędrówek po Europie zwiedzamy muzea, zawsze uderza nas bogactwo zbiorów. Możemy obejrzeć dzieła takich mistrzów jak Rembrandt, Rubens,...

Słowo „dialog" pojawia się w bardzo wielu różnych językach, należących do różnych grup językowych (np. francuski — języki romańskie, angielski —...

Z profesorem Piotrem Jaroszyńskim, kierownikiem Katedry Filozofii Kultury Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, rozmawia Piotr...

Nadzieja posiada różne oblicza. Czasem jest to zwykła naiwność, oderwana od rzeczywistości, bardzo emocjonalna, zwyczajnie zwana „matką głupich". Im...

W jednej z powieści Józefa Conrada, której akcja toczy się we Francji w kilka lat po zakończeniu rewolucji, padają następujące słowa: "...za mało...

Normalnie przytomny człowiek, podejmując różne decyzje, ma na oku jakiś cel; dla jego osiągnięcia dobiera też odpowiednie środki. Taki jest przecież...

Jak przekonuje profesor Piotr Jaroszyński, to, jaka będzie Polska i Europa, czy ocaleją narody i czy chrześcijaństwo zachowa swoje należne miejsce,...

Wiele osób ciągle nie zdaje sobie sprawy, jak bardzo obraz telewizyjny może zatruwać naszą świadomość. To prawda, że gdy patrzymy na flakon z...

Wśród wielkich był największym polskim poetą 26 listopada 1855 r., w wieku 57 lat, zmarł Adam Mickiewicz. Daleko od rodzinnego Nowogródka, w którym spędził lata dziecięce, daleko od Wilna, w...

Pod patronatem „Naszego Dziennika” W związku ze zbliżającą się kanonizacją naszego wielkiego rodaka Jana Pawła II pojawia się coraz więcej...

Komu przeszkadza godło? Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwo Sportu oraz Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego ze swoich oficjalnych stron...

Z ojcem Mieczysławem A. Krąpcem rozmawia Piotr Jaroszyński - Ojciec profesor wykłada filozofię od prawie 50 lat. W tym długim czasie miał Ojciec...

Edukacja posiada wymiar uniwersalny we wszystkich dziedzinach kultury. W każdej dziedzinie, jeśli naprawdę chce się coś osiągnąć, trzeba być...

Ministerstwo Edukacji Narodowej na wniosek Klubu Poselskiego Twój Ruch zleciło kuratoriom oświaty zebranie informacji na temat przypadków pedofilii...

Przez cały okres komunizmu, a więc przez ponad pół wieku, funkcjonowała w Polsce cenzura. O ile cenzura w Rzymie dotyczyła spraw...

Przebudzenie wiosny Fenomen budzącej się wiosny za każdym razem, od nowa, budzi zdziwienie, zaciekawienie i zachwyt. Zdziwienie, bo do martwej – wydawałoby się – ziemi...

Gender a dzieci genderystów Ideologia gender bywa porównywana z ideologią marksistowską. Faktycznie jest tu wiele podobieństw, takich jak choćby walka płci, która jest nową...

Z prof. dr. hab. Piotrem Jaroszyńskim, kierownikiem Katedry Filozofii Kultury Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, wykładowcą i...