Felietony-wywiady

WITAM PAŃSTWA NA MOJEJ STRONIE AUTORSKIEJ

PIOTR JAROSZYŃSKI

"Sic vive cum hominibus, tamquam deus videat; sic loquere cum deo, tamquam homines audiat" Seneka

Nie ma społeczeństwa, w którym nie obowiązywałoby jakieś prawo. Bez prawa nie ma społeczeństwa, nie ma państwa, a przecież człowiek bez innych nie może ani przeżyć, ani się rozwijać. Ale są różne prawa, a prawo prawu nierówne.
 
Prawo może być dobre, a może być złe. III Rzesza była państwem prawa, państwem prawa był też Związek Sowiecki – tyle że ofiary obu totalitaryzmów szły w miliony. Również Kościół katolicki był i jest prześladowany w imię prawa, bo jakże by inaczej. Można wręcz odnieść wrażenie, że pojęcie prawa to taki magiczny wytrych, dzięki któremu władza może wszystko. Może, to prawda, ale czy jej wolno? Okazuje się, że nie. Tym bardziej że ludzkość po dramatycznych przejściach stosowania złego prawa, po idących w tysiące lub miliony ofiarach jako skutkach nadużywania władzy reflektuje się i daje temu wyraz, jak choćby Powszechna Deklaracja Praw Człowieka z roku 1948, która była odpowiedzią sumienia ludzkości na barbarzyństwo II wojny światowej.
 
Bezprawie w imię prawa
 
Wielką rolę w tej walce o prawdziwe prawo i o czyste sumienie odgrywa od wieków Kościół katolicki. W pierwszych wiekach od swego powstania też był prześladowany, oczywiście w imię prawa. Jednak po upadku zachodniego Imperium Rzymskiego to właśnie Kościół przejął na siebie dziedzictwo rzymskiej kultury prawa, wybierając to, co najlepsze, i dopełniając tę kulturę Objawieniem, w którym jeszcze mocniej ukazany jest personalistyczny wymiar ludzkiej egzystencji i związane z nią niezbywalne ludzkie prawa. Kościół, szerząc Dobrą Nowinę, podnosił nawracane ludy na wyższy poziom kultury moralnej i prawniczej. W ramach inkulturacji cywilizował tych, którzy nie potrafili odkryć, że głównym podmiotem prawa nie jest państwo i związana z nim władza, ale człowiek-osoba.
 
Jednak już od renesansu, a szczególnie od oświecenia prawo w ręku polityków staje się coraz częściej narzędziem walki z Kościołem. Dwie najbardziej znane rewolucje, francuska i październikowa, miały za cel całkowite zniszczenie Kościoła, i do tego właśnie celu dopasowywano prawa. Również prawo III Rzeszy pozwalało na bezpardonową walkę z religią i jej instytucjami. Taki cel mieli też komuniści w PRL. I dziś ta walka z Kościołem trwa na wszystkich zamieszkałych kontynentach. Jej konsekwencją jest w wymiarze ludzkim narastanie niepohamowanej przemocy, ponieważ władzy, która nie uznaje wyższego od siebie prawa moralnego, nic nie jest w stanie powstrzymać. A przecież Kościół stoi na straży prawości ludzkich sumień w wymiarze powszechnym.
 
Zadanie dla katolików
 
Katolicy nie mogą być bierni, muszą zajmować stanowisko, muszą walczyć o prawa człowieka. Najpierw jednak trzeba posiadać właściwe rozeznanie mechanizmów nadużywania prawa czy stanowienia prawa, które jest tylko zalegalizowaną przemocą. Muszą też wiedzieć, jak zgodnie z prawem należy się bronić, jak bronić wartości i zasad, które są nienaruszalne.
 
I właśnie kolejne, szóste, sympozjum międzynarodowe organizowane przez Wyższą Szkołę Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu przy współpracy Katedry Filozofii KUL poświęcone będzie prawu: „Katolicy i prawo – szanse i zagrożenia”. Sympozjum odbędzie się w dniach 15-16 listopada w murach toruńskiej uczelni. Nasi prelegenci, znakomici specjaliści, reprezentować będą pięć kontynentów (Australia, Ameryka Południowa, Ameryka Północna, Europa, Afryka), podzielą się swoją wiedzą, ale też doświadczeniem, ponieważ niektórzy z nich pochodzą z tych obszarów, gdzie niedawno albo aktualnie toczy się ostra walka przeciwko Kościołowi, a prawo jest wykorzystywane przez polityków do tego, by w coraz większym stopniu zniewalać i pozbawiać prawa tych, którzy jako ludzie są przecież pierwszym suwerenem i pierwszym podmiotem prawa.
 
W świetle tego, co dzieje się na świecie, będziemy mogli lepiej zrozumieć, co dzieje się u nas i w Unii Europejskiej, i dlaczego prawo przybiera czasem postać karykaturalną, choć coraz groźniejszą. Dowiemy się również, jak i dlaczego musimy się bronić, dlaczego musimy zachować ludzkie oblicze prawa i dlaczego nie wolno nam sprzeniewierzyć przesłania Ewangelii. Serdecznie zapraszamy do udziału w naszym sympozjum.

prof. dr hab. Piotr Jaroszyński

Nasz Dziennik, 26-27 października 2013

Wiosna to czas intensywnego przygotowywania ziemi, aby wydała plon. Na polach, w przydomowych ogródkach czy na działkach możemy zobaczyć pochylone,...

Gdy nauka zwierzęcieje O „relacjach między ludźmi i innymi zwierzętami” oraz „holokauście zwierząt” ma traktować konferencja Instytutu Badań Literackich PAN. Planowana na...

Można rzec, że pragnienie wejścia w krąg oddziaływania kultury śródziemnomorskiej i czerpania pełnymi garściami ze skarbca cywilizacji łacińskiej...

Zastanawiając się nad rolą nauki w kulturze chrześcijańskiej musimy najpierw wziąć pod uwagę samego człowieka. Jeśli bowiem nauka jest dziełem...

Cynizm, który świadczy o chorobie sumienia Z prof. Piotrem Jaroszyńskim, kierownikiem Katedry Filozofii Kultury i Sztuki KUL, rozmawia Małgorzata Pabis. Coraz częściej podnoszą się głosy, że...

Choć oba słowa - „kultura" i „cywilizacja" - wskazują na genezę łacińską, to tylko słowo „kultura" jest słowem oryginalnym, natomiast słowo...

Już wkrótce Nowy Rok. Składać będziemy sobie po raz kolejny kolejny życzenia, strzelać będą korki od szampana i petardy, grać będą orkiestry i...

W cywilizacji łacińskiej prawo do własności prywatnej traktowane było jako rozumne dopełnienie prawa naturalnego (Tomasz z Akwinu, S.Th., II—II, 66,...

Rozdwajanie świadomości Dzięki rozwojowi nauki nieustannie pojawiają się nowe modele lodówek, samochodów, telewizorów, magnetofonów, kamer i przeróżnych urządzeń. Łatwo...

Wywiady rzeki ze znanymi ludźmi (najczęściej są to aktorzy, dziennikarze, politycy) przyciągają zazwyczaj wielu czytelników, nie zawsze kierując się...

Chicago z Telewizją Trwam Gdy w sobotę, 29 września, do Warszawy zjechała się cała Polska, to Chicago nie pozostało obojętne. Mimo pewnych trudności udało się zdobyć...

Siła słowa Juliusza Słowackiego Rozbiory Polski to był rozbój w biały dzień. Podcinał wiarę w jedność europejskiego etosu, który z jednej strony korzeniami sięgał greckiej...

Dobre wychowanie Nasze społeczeństwo traci blask, wigor i pogodę ducha. Ludzie są wyraźnie zmęczeni, apatyczni, a nawet niegrzeczni. Widać to nie tylko w rzeczach...

Wobec dzisiejszego rozbicia - które grozi tym, że obca nam mniejszość permanentnie będzie rządziła większością - jedyna droga do zjednoczenia narodu...

W pocie czoła Człowiek nie może żyć bez pracy. Nie chodzi tu jednak o pracę jako źródło dochodu, ale o pracę jako aktywność, którą podejmujemy w sposób...

W publicystyce spotkać można zarzut skierowany pod adresem Polaków, że za fatalny stan gospodarki odpowiedzialny jest katolicyzm, który bardziej...

Jesteśmy świadkami jednego z najtragiczniejszych wydarzeń końca XX wieku; gdy Polacy, bohaterski naród, który umiał bić się za wolność swoją i...

Motyw zwycięskiej obrony Jasnej Góry podstawą ETHOSU narodowego Polaków Pojęcie ETHOSU jest u swych greckich źródeł związane z obyczajowością (gr. ethos – obyczaj). Miało znaczenie przede wszystkim moralne, ale w...

Maria Rodziewiczówna: Pani z Kresów Gdy w wieku zaledwie 22 lat Maria Rodziewiczówna napisała powieść „Straszny dziadunio”, by wkrótce dodać swe sztandarowe dzieło, „Dewajtis”, szybko...

Polityka wciąga. I tych, którzy z niej żyją, i tych, którzy nią żyją. Nieustanne roszady stanowisk. Był na górze, jest na dole, a tamtego odstawili...

Tyś nas zrobił Polakami Czytając Trylogię Sienkiewicza, natrafiamy na sformułowania, które dzisiaj z pewnością zostałyby poddane cenzurze politycznej poprawności. Dziś...

„Wróg ludziom i Bogu Nazwa „Cyklop" jest znana wszystkim, choć może nie wszyscy pamiętają, że do ziemi Cyklopów zawitał Odyseusz wraz z towarzyszami w czasie drogi...

Reakcje niektórych środowisk na propozycję zmiany kanonu lektur dla szkół podstawowych i średnich są wyjątkowo ostre. Widać, że prawie wszystkim...

Wśród wielu spraw, które zaprzątają naszą uwagę i budzą coraz większy niepokój, jest troska o młode pokolenie. O ile dawniej do edukacji i...

Odróżniajmy groby od pomników Rosjanie stają w obronie pomników ku czci Armii Czerwonej, rozbieranych bądź niszczonych na terenie Polski. Zauważmy, że pomniki te są symbolem...

Im dłużej zastanawiamy się nad kryzysem praworządności w naszym kraju, tym więcej odkrywamy przyczyn, z których jedne pojawiają dziś, inne zaś...

Pojęcie cywilizacji bizantyńskiej zostało wypracowane przez jednego z najwybitniejszych, choć ciągle mało znanego polskiego myśliciela Feliksa...

Współcześnie słowa takie jak „dialog", „negocjacje", „konsensus", „kompromis", pojawiają się bardzo często i są swoistym znakiem rozpoznawczym....

Kiedy zastanawiamy się nad tym, co jest jakby krwią naszego Narodu, a więc czymś, co pozwala wszystkim Polakom, dawniej i dziś, siebie nawzajem...

Jeśli sytuacja w naszym kraju nie jest czytelna z bliska, to może należałoby spojrzeć na nią z pewnego dystansu i nie ograniczać jej ani do mass...